لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 187

دور سر گرداندن-بلاتکلیف گذاشتن-معطل گذاشتن

حساب کردن-پرداختن خرج

دیر به دیر-هر از گاهی-هر از چندی-دیر دیر
دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

از ته ریش گذشتن-فریب دادن

بادمجان دور قاب چین-آدم چاپلوس-متملق-سبزی پاک کن
راه بلد-راهنما-آن که راه را خوب می شناسد

حاضر به یراق-حاضر و آماده

 

پَک و پهلو-سینه و چپ و راست آن

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

راستی؟-واقعن؟ آیا درست است؟

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)

 

خوش بنیه-سالم و قوی

چرخ گوشت-چرخ گوشت خرد کنی

چرک-کثیف

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

درو کردن-پشت سر هم با گلوله زدن و انداختن
حال و بار-وضع زندگی
خواب ماندن-دراز شدن خواب بر خلاف میل و به قراری نرسیدن

 

جیب کسی را زدن-محتوای جیب کسی را ربودن

جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی

آفتابی شدن-پیدا و آشکار شدن-بیرون زدن آب قنات
پشتی-بالش-حمایت

پهلو گرفتن کشتی-به ساحل رسیدن و ایستادن کشتی

پوزخند-تبسمی از روی تحقیر و استهزاء

در آمدن از جلوی کسی-با کسی مقابله به مثل کردن-در برابر کسی مقاومت کردن
دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

 

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

چشم روشن شدن-شاد و خرسند شدن

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

خدا داده-دیم کاری
بد قدم-نامبارک-بد شگون
زهره ترک شدن-زهره آب شدن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

بده اون دستت-آی زکی !

تو به تو-گوناگون-لا به لا

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

راه راه-دارای خطوط موازی

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

چند پیرهن بیش تر از کسی پاره کردن-بیش تر از کسی تجربه داشتن
 

تک پران-زن نانجیب
جامغولک-حقه-حیله

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

 

باشگاه-محل گردهمایی گروهی برای ورزش-تفریح و از این قبیل

زبان کوچکه-زبان کوچک

هرماری-ز خوردنی یا نوشیدنی تلخ-کار سخت و دشوار
چل گُل-روغنی با خاصیت دارویی

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

پینه زدن-وصله کردن

اصل‌ کاری(مهم‌ترین چیز یا شخص)

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

 

خون خون کسی را خوردن-بسیار خشمگین شدن و چیزی نگفتن

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

به محضِ-به مجرد ِ-همان وقت که

د ِ-زود باش!

رک گو-کسی که صریح و بی پروا حرف می زند

 
خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

دهان گیره-غذای اندکی که میان دو غذای اصلی می خورند

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

پُف-فوت-ورم-آماس
چرت کسی را پاره کردن-ناگهان کسی را از خواب بیدار کردن

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

تقاص پس دادن-تاوان پس دادن

 

 
از کمر افتادن(از خستگی زیاد از کار افتادن، ناتوان شدن در امر جنسی)
 

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

چماق-چوبدست-گرز

بار زدن-پر کردن وسیله ی نقلیه از بار-حمل کردن بار

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

ترشرویی-بد خویی-اخمو بودن

خِرخِر-آواز کشیدن چیزی سنگین بر زمین-صدای ناهنجار و گوش خراش
زهرمار خان-ترش رو-اخمو

به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن

خرکچی-چارپادار

بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

دست فروشی-شغل دست فروش
چاله چوله-جای پر از گودال-زمین ناهموار

داد و هوار-داد و فریاد

دو دو کردن-دویدن

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

تک پَر-نوعی حرکت در ورزش باستانی
تاتی کردن-در زبان کودکان: راه رفتن

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

 

خردمرد کردن-ریزه ریزه کردن
پشمالو-دارای موهای بسیار

دیوار کوتاه-کنایه از زبونی و ناتوانی

 

آب به چشم آمدن(طمع کردن)
چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود
ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه
خشک-بدون انعطاف-بی عاطفه-خشن

تارتنک-عنکبوت-کارتنک

تصدق شدن کسی را-بلاگردان کسی شدن-قربان صدقه ی کسی رفتن

بریده بریده-منقطع-پاره پاره-گسسته

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

پا به پا شدن-تردید داشتن

 

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

راپرت کردن-گزارش دادن-خبر دادن

دست به کار شدن-آغاز به کار کردن

 
بار خود را زمین گذاشتن-زایمان کردن

در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن

زبان گز-چیز تند و تیز

دوغ و دوشاب یکی بودن-فرقی میان خوب و بد نبودن

به توپ بستن-باران گلوله ی توپ بر جایی ریختن

ابوقراضه-ابوطیاره

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد

 

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

در آوردن پول-برای به دست آوردن پول و درآمد کوشیدن

پر به پر کسی دادن- بال به بال کسی دادن

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن

 

بند زدن-به یکدیگر وصل کردن-به هم چسباندن

پاره وقت-کسی که تنها بخشی از روز یا هفته را کار می کتد
ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

ریز بینی-نکته سنجی-دقت

دماغ چاق بودن-سر حال بودن-تندرست بودن

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

 

در هچل افتادن-دچار درد سر شدن-به درد سر افتادن
زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

پزا-زود پخت شونده

ابرو انداختن-ابرو آمدن

چغاله بادام-بادام نارس

 

داریه زدن-نواختن داریه-دایره زدن

داش مشدی-لوطی محل-آن که غرور جوانی دارد

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

خر و پف-نگا. خرناس
از جگر گذشتن(نامردی کردن)

زهرحند-خنده ی تلخ و از روی خشم

پاکار-امر بر-پادو-مباشر

خایه ی غول را شکستن-به تمسخر برای کوچک کردن و ناچیز شمردن کار کسی می گویند

دو دانگ-یک سوم-مقدار اندک-کم

دماغ کسی را سوزاندن-کسی را ناکام کردن-در حسرت گذاشتن

چفت-چسیده-تنگ-زنجیر در

رتوش-دستکاری و آرایش عکس
چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند
 

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

 
خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

رو به قبله کردن-کسی را که درحال مرگ است رو به قبله خواباندن

چلو چو انداز-شایعه پخش کن

رو به قبله کردن-کسی را که درحال مرگ است رو به قبله خواباندن

بد هوا-کسی که به خیال های بلند تر از حد و حق خود افتاده باشد

 

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)
خاصه-خان لقب آرایشگر شاهان قاجار

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین

دست شستن از چیزی-از چیزی دست کشیدن-از داشتن چیزی ناامید شدن

آتو-بهانه-دستاویز-نقطه‌ضعف

زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس

از کار در آمدن-آزموده شدن-نتیجه دادن

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

زدن به هر دری-برای رسیدن به مقصود به هر جا و هر کسی متوسل شدن

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

حُباب-سرپوشی که بر چیزی بگذارند

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

خوره-جذام-آکله

 

چهار چوب ملا حیدر-جای تنگ و ناراحت کننده

جوغ-جوی آب

اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

حساب خرده-اختلاف کوچک-خرده حساب-بدهکاری مختصر

زیر چیزی زاییدن-از سنگینی کاری از پا درآمدن و کار را به پایان نرساندن

 
از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)
زیر سر کسی بلتد شدن-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

آمدن(آغاز به کاری کردن)

پی نوشت-مطلبی که پس از پایان نوشته به آن افزوده می شود
چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم
تقه زدن-کوبیدن چیزی با ضربات پیاپی چکش و مانند آن

زیر سر داشتن-آماده شدن

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

آب و گِل(بر و رو، سرشت آدمی)

چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

خُل-نیمه دیوانه-سفیه

برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

پیمانکار-آن که مطابق قرارداد انجام کاری را در زمان معین به عهده می گیرد

دست نگاه داشتن-توقف کردن در انجام کار-معطل شدن و منتظر ماندن

البرز-بلندقامت-دلیر

جار زدن-سر و صدا راه انداختن-همه را با خبر کردن-رازی را بر ملا کردن-فریاد کشیدن

بد قلق-بد عادت-بد ادا

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

پاخان-پشت هم اندازی-سفسطه کردن
چنگ مالی کردن-چیزی را زیاد دست مالی کردن

از شیر مادر حلال‌تر(چیزی که در تعلق آن به کسی تردیدی نیست)

بد مست-کسی که هنگام مستی هرزه گویی کند و عربده بکشد
دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن
پای کسی به سنگ آمدن-از سر بی تجربگی و خامی شکست خوردن

خیر ببینی-دعایی است در حق کسی که کمکی کرده باشد

بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

چاره-درمان

از پشت خنجر زدن(به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن)

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

جا ماندن-فراموش شدن

آب پاکی روی دست کسی ریختن-کسی را کاملن ناامید کردن

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

باربند-جای نهادن و بستن بار

پالان کردن کسی-فریب دادن کسی

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن
زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه

 

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

خورش خوری-ظرفی که در آن خورش می ریزند

دود چراغ خوردن-زحمت کشیدن-تحمل رنج کردن-استخوان خرد کردن

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

اسب چپ با همدیگر بستن-با هم کینه و دشمنی داشتن
 

دستی دستی-به دست خود-آگاهانه-عمدی

 

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری

آفتاب‌رو(جایی که آفتاب بر آن بتابد)

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند

خواهر و مادر-عرض و ناموس-خانواده

ریشو-دارای ریش بلند

ذُق ذُق زدن-سوزش داشتن زخم

 
آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

پس خور-آن که بازمانده ی غذای دیگران را می خورد

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

توپ و تشر آمدن-تهدید کردن-با فریاد کسی را خطاب کردن

دایی اوغلی-پسر دایی

انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

حُباب-سرپوشی که بر چیزی بگذارند
خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است
بز دل-ترسو
ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن

پر کردن کسی-کسی را تحریک کردن

دهنه-لگام چارپایان-دهانه ی بازار

جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

 

اخ و تف کردن(آب دهان بیرون افکندن)

تنگ غروب-نزدیک غروب-آفتاب زردی

ریش گرو گذاشتن-ار احترام و اعتبار خود برای وساطت در کاری بهره گرفتن-ضمانت کردن

اکبیری-زشت-بی‌ریخت
دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

بخاری از کسی بلند نشدن-به حال دیگری سودی نداشتن-توانایی و برش نداشتن

جاخالی رفتن-به دیدن خانواده ی مسافر رفتن

اسپند روی آتش بودن-سخت نگران و دلواپس بودن-آرام و قرار نداشتن

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ

چَرس-حشیش-گرد-بنگ
آب به آب شدن(تغییر آب و هوا دادن، بهبود یافتن به سبب سفر)
از جایی آب خوردن(ناشی از چیزی بودن)

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی

پف کردن-ورم کردن-باد کردن-مغرور شدن
خودرو-آن چه بی اسب رود
 

هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

تک پران-زن نانجیب
چتوَل-یک چهارم
توالت کردن-آرایش کردن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

دستبوس-زیارت-دیدار-شزفیابی

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

آفتاب روی پشت بام جمع کردن(کاملا تنگدست بودن)

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید

از چیزی زدن-از مقدار چیزی کسر کردن

خرج راه-هزینه ی سفر

تیز بازار-بازار گرم و پر مشتری
الابختکی(اتفاقی، تصادفی)

 
خم گرفتن-فنی از کشتی

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن-از باران به ناودان پناه آوردن

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

از روی معده حرف زدن(بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن)

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

 
بارک الله-آفرین خدا بر تو باد-آفرین
حرف نشنو-خیره سر و یکدنده

از ران خود کباب خوردن-با سختی چیزی به‌ دست آوردن

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

پابوسی-زیارت

بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان
بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای

پَک و پهلو-سینه و چپ و راست آن

خاصه-هر چیز ممتاز و از جنس عالی

دست مزد-اجرت-مزد کار

آفتابی شدن-پیدا و آشکار شدن-بیرون زدن آب قنات

تو دل برو-با نمک و گیرا-کسی که مورد توجه قرار می گیرد

جز زدن-ناله و زاری کردن

دروغ به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن
افتادگی(پریشانی، احتیاج)

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

 

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

زحمت دادن-اسباب زحمت شدن-کنایه از شوهر زنی بودن

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

بامبه-توسری

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

 
روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

چاقالو-چاق-فربه

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

 
ازرق شامی-اخمو-ترشرو

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

از ته دل-از سر صدق و صفا

خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص
بر وفق-مطابق-موافق
 

چای کار-کشت کننده ی چای
حساب بالا آوردن-بدهکار شدن

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

جا رفتن-مغلوب شدن-خود را کنار کشیدن

پا به رکاب-آماده ی رفتن

خوش و بش-خوش آمد گویی و احوال پرسی-چاق سلامتی کردن
رو افتادن-علنی شدن-آشکار شدن

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن

چارک-یک چهارم
دردر کردن-چو انداختن-شایع کردن
چوغ-چوب

 

آب‌زیرکاه-حیله گر-فتنه انگیز-دو رو

آبی از کسی گرم نشدن(بهره‌ای از کسی نبردن)

این کلاه آن کلاه کردن(قرضی را با قرض دیگری پرداختن، از ریش برداشتن روی سبیل گذاشتن، کلاه تقی را سر نقی گذاشتن)

بابا بزرگ-پدر بزرگ

برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

برآورد-تخمین