مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 323

از پشت کوه آمدن(بی‌خبر از آداب و رسوم بودن، دهاتی بودن)

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

چرک-کثیف

 

انگشت به دهان نهادن(متحیر ماندن)

دیر دم-آن چه که دیر دم می کشد

ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

چشم بازار را درآوردن-چیز بسیار بد و نامرغوب خریدن
تو در تو- تو به تو
پلکیدن-در جایی رفت و آمد کردن-آهسته و آرام رفتن-ول گشتن

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

بد قدم-نامبارک-بد شگون

 

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

اخت شدن با کسی(مانوس شدن با کسی)

خر بی یال و دم-احمق-نادان

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

ژوری-هیئت داوران

آب شیراز(شراب)

زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن

از خدا خواستن-در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن

 

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

 

 
چشم زاغ-بی شرم
دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

خُرخُر-آواز نفس شخص خوابیده

دقیانوس-نام یکی از پادشاهان سامی که اصحاب کهف را تعقیب می کرد-گذشته ی بسیار دور

رفوزه-رد شده در امتحان-مردود

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

پیش غذا-آن چه پیش از غذای اصلی می خورند

رایانه-کامپیوتر

 

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

خجالت زده-شرم زده-شرمگین

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

 

 

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

تاتوله هوا کردن-به حیرت دچار کردن-به سکوت واداشتن

بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

رودربایستی-ملاحظه-مراعات-شرم و حیا

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

 

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن
 

 

زیر شلواری-زیر جامه

آهوی خاور(آفتاب)

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن
چوب به سوراخ زنبور کردن-شوراندن و تحریک کردن عده ای

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن

 

 

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن
خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ

چشه ؟-او را چه شده ؟

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن
خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

خر گردن-گردن کلفت-بی عار

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن
زر زر کردن-غر زدن-گریه کردن شدید

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند

پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش

 

به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی-با کسی در افتادن

خوش پوش-شیک پوش-آن که همواره لباس تمیز و برازنده می پوشد
دفتر کل-دفتری که در آن انواع کلیه معاملات و خلاصه ی هر کدام را در آن وارد می کنند

ادا اصول-ادا اطوار

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

دستی پس، دستی پیش-سخت تهی دست-بی چیز

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

خش افتادن-خراش افتادن

از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)
پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی

بستن زخم-بسته شدن سر زخم-التیام یافتن زخم-مرهم نهادن و پیچیدن زخم با وسایل زخم بندی

 

 

خال به خال-خال خال

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ
بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

زوزه کشیدن-آواز برآوردن
حیوانی-نگا. حیوانکی
تکه ی کسی بودن-مناسب کسی بودن

خربزه قاچ کردن با اتوی شلوار-بسیار آراسته بودن و به خود پرداختن

تازه به دوران رسیده-نو کیسه-کسی که تازه به ثروت یا به جایی رسیده است
استخوان خرد (نرم) کردن(با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن، دود چراغ خوردن)

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

پشم بودن-بی ارزش بودن-بی معنی بودن
 

بی خیال بودن-اهمیت ندادن-نگران نبودن

پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

ذِله آوردن-به ستوه آوردن-خسته و عاجز کردن

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک

 

تردستی-مهارت-شعبده بازی

 
حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن
چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن

پای چیزی را جور کردن-وسیله ی انجام کاری را فراهم کردن
زاغ چشم-کسی که چشمان آبی رنگ دارد
باخت-آنچه باخته باشند-زیان

از سرما چاقو دسته کردن-به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن

پیگرد-پی گیری-تعقیب

پایین دست-طرف پایین

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

دل کسی را زدن-سیر شدن از چیزی-بی میل و رغبت شدن نسبت به چیزی یا کسی

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی

جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

زبان کسی گرفتن-لکنت زبان داشتن

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)
جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن
چارک-یک چهارم

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

 

حرف به حرف کردن-موضوع گفت و گو را عوض کردن

آدم چوبی(بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی)
بی اُرس و پرس-بی مقدمه

آب و رنگ(طراوت و شادابی)
انگشت بر حرف نهادن(ایراد گرفتن، نکته‌گیری کردن، اعتراض کردن)

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

 

آغبانو-لقبی برای زنان محتشم و بزرگ

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

آسمان (و) ریسمان به هم بافتن(حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن)

پای خود را جای پای دیگری گذاشتن-از کسی تقلید کردن

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

جِغله-آدم کوچک و ریزاندام ولی زرنگ و ناقلا

خواب دیدن برای کسی-نقشه کشیدن برای استفاده یا کوبیدن کسی

چهار چوب-محدوده-قاب

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه
جِر خوردن-پاره شدن

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس
در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

 

زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر

تو سری خور-آدم زور شنو-خوار و زبون
آبِ سیاه(نیمه کوری)

بازم تو-نسبت به دیگران تو بهتر بودی

خورد و خوراک-خوردنی-آذوقه

رو به رو شدن-برخورد کردن-ملاقات کردن-مواجهه شدن
دو پا-انسان

خدا نگهدار-خدا حافظ

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند

جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن

 

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

 

ریش از دست کسی خلاص کردن-خود را رها کردن-در رفتن

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

چُر-ادرار

 
افتادگی-پریشانی-احتیاج

آش آلو کردن(خجالت‌زده کردن، کنفت کردن، سکه‌ی یک پول کردن)

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

چشمه آمدن-گوشه ای از مهارت خود را نشان دادن

انگشت بر حرف نهادن(ایراد گرفتن، نکته‌گیری کردن، اعتراض کردن)

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

 

آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

دو علی گلابی آمدن-بچه ترساندن-تهدید توخالی کردن-توپ و تشر آمدن

تخم چیزی را برانداختن-ریشه کن ساختن

بلغمی مزاج-آدم خونسرد و اخمو

پایاپای-خرید کالا با کالا-حساب کردن طلب های خود را به جای وام های گرفته

خرابکار-اخلالگر-تروریست

حساب پس دادن-جواب دادن به مسئول-دادن صورت ریز مخارج

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

چرخ کردن-دوختن با چرخ خیاطی-خرد کردن گوشت با چرخ گوشتی

دل خالی کردن-کین خود را گرفتن-از رنج دشمن شاد شدن

زیر دُم سُست-زن منحرف

 

دلخور-رنجیده-ملول-گله مند
جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن

 

بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد
در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

چروک انداختن-چین انداختن

راستی راستی-حقیقتن-واقعن

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

چپو-غارت-تاراج
آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

رگ خواب-نقطه ی ضعف-راه تسلط بر کسی

راستی راستی-حقیقتن-واقعن

اهل محل(همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند)

رخت کسی کوک بودن-رفاه داشتن
تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد

چلو خورش-غذایی مرکب از چلو و یک نوع خورش

جان دادن برای چیزی-برای چیزی سخت مناسب بودن

چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن

زیر تشکی-رشوه

بیرون روش-اسهال-شکم روش

پیر پاتال-فرتوت-کهن سال

آخرین تحویل-قیامت
از تک و تا نینداختن خود-از رو نرفتن-جا نزدن-خود را نباختن

حال و بار-وضع زندگی

 

چپو-غارت-تاراج

خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

 

جان به سر شدن-بی قرار شدن-سخت نگران شدن

چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

خس و خاش-آشغال-خس و خاشاک

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

پاچه لیز شدن-از راه پیمایی خسته شدن

چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن

 

 

از جگر گذشتن(نامردی کردن)
دل آمدن-به چیزی تن در دادن
آقا بالاسر-امر و نهی کننده و مراقب
چین و خم-پیچ و تاب

 

جاهل پسند-چیزی که جوان

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

 
جُل-پوششی که روی اسب و خر می اندازند-لباس کهنه-میوه های بته ی مرده

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

ریختن مو-سخت وحشت کردن

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن
دو لَتی-در دو لنگه ای
بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

چشته خور کردن کسی-کسی را از لطف خود بهره مند کردن
بد حرف-کسی که پیوسته حرف های زشت می زند

بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

جاخالی رفتن-به دیدن خانواده ی مسافر رفتن

جیر و ویر-داد و بی داد-سر و صدا-نوعی خوراک که از اسفناج پخته و تخم مرغ می پزند

از جگر گذشتن-نامردی کردن

پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند
بیسار-فلان

زنده شدن-حق بازی دوباره پیدا کردن

تنگ بودن قافیه-مشکل بودن کار

درز را آب دادن-از راه به در شدن

تُف کار-بچه باز

خوش پنجه-آن که آلات موسیقی را نیکو می نوازد

تره خورد نکردن برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

زیر ِ گوش-سخت نزدیک-دم دست

 

چشم نم نمی-کسی که چشمش آب پس نمی دهد
تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

آزار داشتن(انجام کاری به قصد اذیت دیگری، کرم داشتن)

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن

دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم
دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر

رمبیدن-خراب شدن-فرو ریختن

دو شاخه-چوب دو شاخه ی درخت که کودکان از آن تیرکمان می سازند-رابط میان وسیله ی برقی و پریز برق

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

زن آمدن-دشنامی در مقام تحقیر و ریشخند

از گلیم خود پا را درازتر کردن(از حد (توانایی) خود تجاوز کردن)

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

تقه زدن-کوبیدن چیزی با ضربات پیاپی چکش و مانند آن

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

بچه افتادن-سقط شدن جنین

پیش انداختن-جلو انداختن-مقدم داشتن

جوجه فکلی-تازه کار و نا آزموده

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

خاله ی خر عمه ی گاو-بسیار نفهم-از اصل و نسب نادان

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

خال مَخال-خال خال

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

خوش رو-زیبا-خندان

آمدن(آغاز به کاری کردن)

 

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن
تن نما-نازک و نشان دهنده ی تن

حنای کسی رنگ نداشتن-اعتبار نداشتن-دارای نفوذ نبودن

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن
زدن رای کسی-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن

رو دستی-نوعی دستکش-ضربه ی روی دست-حقه-کلک

به تور انداختن-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

دفتر کل-دفتری که در آن انواع کلیه معاملات و خلاصه ی هر کدام را در آن وارد می کنند

بی سیم-دستگاهی که بدون سیم کار می کند
تخمی-به درد نخور-بی مصرف
پخمه-بی عرضه-خجالتی-ترسو
 

در آمدن از آب-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

ریق افتادن-ریغ افتادن

حرف چند پهلو-سخن مبهم و دارای چند معنی

از نافِ جایی آمدن(کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن)

تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

 
دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

از سر کسی افتادن(عادتی را ترک کردن)

خر شدن-عقل خود را باختن-فریب خوردن
ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

از دست کسی کشیدن-از کسی در زحمت و رنج بودن

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)
دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

بد تا کردن-بد رفتار کردن-بد معامله کردن

خلیفه-مبصر مکتب خانه-ارشد کلاس

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن
دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)

 

اوقات‌تلخی-ترش‌رویی-عصبانیت

حرام و حرس-ریخت و پاش

ذِله کردن-ذله آوردن

آهوی مانده گرفتن-بی‌انصافی کردن-عاجزکشی کردن

دل و حوصله-آمادگی-حاضر بودن برای انجام کاری-شور و اشتیاق
در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

خوش نشین-کسی که هر جا خواست اقامت می کند-ساکنان غیر زارع ده

بیخ ریش کسی ماندن-روی دست کسی ماندن

چک و چیل-لب و لوچه

بستن زخم-بسته شدن سر زخم-التیام یافتن زخم-مرهم نهادن و پیچیدن زخم با وسایل زخم بندی

رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح

ادرار بزرگ-مدفوع

زور آوردن-زیر فشار گذاشتن-در تنگنا قرار دادن

پیش خر کردن-پیش از موعد خریدن

 

خال-نقطه ی سیاه-لکه