بهترین مجموعه اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 99

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

بستری-خوابیده در بستر-بیمار

دور پرواز-پرواز کننده تا فاصله های بسیار

چشم غره رفتن-نگاه خشم آلود کردن
حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

بِدو بِدو-با شتاب-سریع
دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی
اگر و مگر کردن(شرط و بهانه آوردن)

ختنه نکرده-آزمند-پول پرست-نامسلمان-پدر سوخته

چال افتادن-گود شدن

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

 

به پیسی افتادن-دار و ندار خود را از دست دادن-فقیر و بیچاره شدن

پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

اردنگ-تیپا-لگدی با نوک پا

دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد

زدن نفوس بد-گفته ی کسی را به فال بد گرفتن-فال زدن

رنگ و رو-آب و رنگ-جلا و درخشندگی
بَده کردن-کسی را بد وانمود کردن-کنفت کردن-از چشم انداختن

خایه دار-با جرات-شجاع

از قلم انداختن-از یاد بردن-مورد بی‌توجهی قرار دادن

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

چادر سر کردن-چادر پوشیدن

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

توجیهی-برنامه های توضیحی

بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند

 

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن

با کرم الکاتبین بودن حساب کسی-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات بدهد

چراغ زنبوری-نگا. چراغ توری
این خاکدان-دنیا
آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

دقه-دقیقه

در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

پا روی دم کسی گذاشتن-کسی را آزردن و به کینه جویی برانگیختن

پشم و پیله-ریش

 

 

از بن گوش-کمال بندگی و خدمتکاری

دل کسی را به دست آوردن-کسی را با نیکی و محبت از خود خشنود کردن

بد قلق-بد عادت-بد ادا

از دماغ کسی در آمدن-شادی و نشاطی را با اندوه و رنج تاوان دادن

دزد زدن-مورد دزدی قرار گرفتن

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

آسیاب‌گردان(کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید)

زیر پِل کسی را زدن-کسی را راندن و دور کردن

درد گرفتن دل از اسهال

پاک-به کلی-یکسره

باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن

 

خالی کردن دل کسی-کسی را ترساندن

 

 

به هر حال-در هر حال-در هر صورت

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

چاروادار قمی بودن-هم از توبره خوردن-هم از آخور
حرف کسی شدن با کسی-با کسی مشاجره پیدا کردن

از ریخت افتادن-تناسب خود را از دست دادن-بی‌جلا و جلوه شدن

دل و حوصله-آمادگی-حاضر بودن برای انجام کاری-شور و اشتیاق

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

از ته دل(از سر صدق و صفا)

درمانگاه-جای درمان بیمار

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن

از دور دستی برآتش داشتن-آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن

پاک-به کلی-یکسره

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی

تنه زدن-با تنه به کسی ضربه زدن

تریاکی-معتاد به تریاک

 

پیچه-نقابی که در گذشته زنان بر روی می گذاشتند

خدا داده به فلانی-بختش یار بوده

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی
چوب به آستین کسی کردن-به سختی تنبیه کردن-به سزای عمل رساندن
ژست گرفتن-به بدن و چهره ی خود حالت ویژه ای دادن

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن
این به آن در(چیزی که عوض دارد گله ندارد، در مقام انجام عمل متقابل می‌گویند)

زیر پوست کسی آب رفتن-چاق شدن-ثروتمند شدن

روی دوش کسی سوار شدن-بر کسی مسلط شدن

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن
آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)
به دل آوردن-در خاطر نگاه داشتن-از یاد نیردن

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

بوگندو-آدم کثیف و بد بو
رخصت خواستن-اجازه خواستن

زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

زرد گوش-بی رگ-ترسو

خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز

 

پَرت-بی معنی-مزخرف-دور افتاده-خلوت

 

آمپر کسی بالا رفتن(از کوره در رفتن)

دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

پیر پاتال-فرتوت-کهن سال
 

تردستی-مهارت-شعبده بازی

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

از چیزی زدن-از مقدار چیزی کسر کردن

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

به تر تر افتادن-اسهال گرفتن-دچار شکم روش شدن

پدر سوختگی-بد سرشتی-زرنگی-رندی

دادستانی-دادخواهی-کار دادستان

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

 

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

روی هم رفته-جمعن-بر روی هم

رنگ-حیله-نقشه-تدبیر

تر کردن لب-چیزی آشامیدن-به یک اشاره ترتیب کاری را دادن-حرف زدن

این سفر-این بار

خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن

راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

ریغماسی-ضعیف و مردنی-مریض و کم مقاومت
دندان شکن-قاطع-محکم
از کوره در رفتن(به خشم آمدن، آتشی شدن، از جا در رفتن)
پشه کسی را لگد زدن-با دردی اندک بنای گله و زاری گذاشتن

زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

رضایت نامه-نوشته ی حاکی از رضایت

خشکه پلو-کته

چوب سیگار-نی سیگار

بغداد آباد-شکم سیر

از قدیم ندیم‌ها-از گذشته‌های دور
پُرتابل-قابل حمل

ترشرویی-بد خویی-اخمو بودن

آفتابه گرفتن-آفتابه برداشتن

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

با خدا-خداشناس-مومن
جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

دار و دسته راه انداختن-برانگیختن یاران و طرفداران-ترتیب دادن گروه هواداران

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

 

پینه زده-وصله کرده

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

دهان کسی چاک و بست نداشتن-ناتوان بودن در رازداری

 
ریغماسی-ضعیف و مردنی-مریض و کم مقاومت

روان بودن-از حفظ بودن-از بر بودن

جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

از دست دادن(گم کردن)

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

باد بُروت-خودخواهی-غرور-تکبر

اوقات‌تلخی(ترش‌رویی، عصبانیت)

اوا خواهر-مرد زن‌نما-مردی که علائق زنانه دارد

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

 

 

آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

بد قلق-بد عادت-بد ادا

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

اِحلیل خوردن-فریب خوردن
جان کندن-رنج بسیار بردن-با سختی فراوان کاری را انجام دادن
دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن
 

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)

دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت

 

دست مریزاد-آفرین !-دستت درد نکند !

آکَل(آقای کربلایی)

خر کسی از کرگی دم نداشتن-از حق خود گذشتن-از حرف خود برگشتن

از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

زیر ابرو برداشتن-آرایش ابرو از طریق برداشتن موهای زاید زیر ابرو
آش شله‌قلمکار(بی‌نظم و قاعده)

دور دست-جایی دور

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

ته نشین-رسوب کرده

 

جاپایی برای خود باز کردن-خود را به جایی بند کردن

چراغ پریموس-چراغ تلمبه ای-نوعی اجاق نفتی

خاصه-هر چیز ممتاز و از جنس عالی
خاکه زغال-ریزه ی زغال

از سر کسی زیاد بودن-بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد
آخِی(صوتی برای تاثر یا شادی)

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

دود-دخانیات-مواد مخدر
ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)
روی کسی به زمین افتادن-شرمسار شدن به علت رد شدن تقاضا
باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن
 

درشت-حرف زشت-دشنام
خنده ی نخودی-خنده ی لوس و بی مزه

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

به دردسر انداختن کسی-کسی را به وضع دشواری دچار کردن

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن
الدنگ-بیکاره-مفتخور-بی‌غیرت

 

زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

حق السکوت-آن چه که یرای پنهان نگه داشتن رازی به کسی می دهند

از حساب پرت بودن(در اشتباه بودن)

از هول هلیم توی دیگ افتادن(از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن)

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

دماغ خشکی-بی مغزی-دیوانگی

آبدست(ماهر، استاد)

چراغ باران-چراغانی
پته ی کسی روی آب افتادن-راز کسی فاش شدن-رسوا شدن
پیشت-آوازی برای راندن گربه

تو سری خورده-آدم خوار و حقیر

شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷

پرچ کردن-فرو بردن میخ در چیزی و کوبیدن و پهن کردن سر آن

دانش سرای عالی-آموزشگاه تربیت استاد

 

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن
 

بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن

خر لنگ خود را به منزل رساندن-با وجود سختی کار را به پایان رساندن
اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

 

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن

چوق-چوب-تومان

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

در چاه افتادن-فریب خوردن

جِر آمدن-اوقات تلخ شدن-زیر مقررات بازی زدن

آه در بساط نداشتن(سخت بی‌چیز بودن، بیچاره و بینوا بودن)

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

دماغ چاق بودن-سر حال بودن-تندرست بودن

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

دو زاری کسی افتادن-به اشارات و کنایات پی بردن

باد به آستین کسی کردن-کسی را به کاری تحریک کردن

به نفس نفس افتادن-نفس نفس زدن

حساب باز کردن-افتتاح حساب بانکی

دامن به کمر زدن-آماده شدن-آستین بالا زدن

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

آب و خاک-میهن-دیار

تاب بازی-بازی کردن با تاب

خیره-بی شرم-پر رو
بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا
خانه دار-رنی که اداره امور خانه را بر عهده دارد-کدبانو-زنی که شاغل نیست

دله-هرزه-چشم چران-پرخور

 

 

دروغ به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن-زندگی کسی را آشفته کردن-کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن
پر بودن خیک کسی-سیر بودن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد

آب پاکی روی دست کسی ریختن-کسی را کاملن ناامید کردن

جِرم-ته نشست هر چیز-آن چه از دود چسبنده بماند

بست نشستن-پناه بردن به بست برای در امان ماندن از تعرض

راه به جایی نبردن-نتیجه ندادن-به جایی نرسیدن
خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن
دور از جناب ب-لانسبت

ترقه فرنگی-بچه ی شرور
آشغالی(سپور)

اتیکت-برچسب-آداب و رسوم-قاعده

بی تخم و ترکه-بی فرزند-بی نسل

داغ کسی به دل کسی ماندن-عزادار شدن کسی به دلیل مرگ عزیزی

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

خالی بند-چاخان-دروغ گو

در آستین داشتن-حاضر و آماده داشتن
جواب دندان شکن-جواب قاطع و صریح

جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه

خوش خوشک-یواش یواش-آهسته آهسته

ریخت-شکل و قیافه-سر و وضع
حساب سوخته-بدهی قدیمی

چار نعل-به سرعت-به تاخت

حکایت-بسیار مهم-چیز عجیب

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن
رم کردن-رمیدن-گریختن

به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

آغا‌پنبه-زن بسیار سفیدرو-عروسک پنبه‌ای

ادب شدن(فهمیدن، با تنبیه عاقل شدن، تجربه آموختن، آدم شدن)
استخوان لای زخم گذاشتن-بلاتکلیف گذاشتن-کاری را کش دادن

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن

باز شدن مچ-لو رفتن دروغ

از دهان در رفتن(پریدن حرفی از دهان، بدون پیش‌بینی سخن راندن)

اَتَر زدن-فال بد زدن

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن-از دارایی دیگران بخشیدن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی
چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن

انداختن پشت گوش(سهل‌انگاری کردن، دیر انجام دادن، کوتاهی کردن)

تو روی کسی چیزی گفتن-رو در روی کسی چیزی گفتن

حسینقلی خانی-با هرج و مرج-بی قانون

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن

خاله خرسه-دوست نادان

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو
حلق آویز-به دار کشیده

چراغ باران-چراغانی
تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن